سنگ گابرو (Gabbro) یک سنگ آذرین است که در اعماق زمین متبلور شده است. این سنگ فراوان ترین سنگ در پوسته عمیق اقیانوسی است. از آنجا که این سنگ در زیر سطح زمین، سرد و سخت می شود ( متبلور می شود) بافت دانه درشت دارد. معمولا فشار بالایی در اعماق زمین یافت می شود. در این نقاط مواد مذاب بسیار آهسته سرد می شوند و سنگ های آذرین به وجود آمده دارای کریستال های بزرگ هستند.
سنگ گابرو دارای ترکیب معدنی مشابه سنگ بازالت (الیوین و پیروکسن با مقادیر کمتری از فلدسپات و میکا) است، اگر چه سنگ بازالت برخلاف گابرو به سرعت در سطح زمین از گدازه ها سرد می شود. سنگ گابرو دانه درشت است، در حالی که سنگ بازالت دانه های ریز دارد.
اصطلاح گابرو در ابتدا در دهه ۱۷۶۰ استفاده شد. این واژه به مجموعه ای از سنگ های یافت شده در افیولیت های کوه های آپنین در ایتالیا اشاره دارد. اصطلاح گابرو از دهکده کوچکی به نام گابرو، در شهرداری توسکانی گرفته شده است.
گابرو یک سنگ آذرین نفوذی است که عمدتا از مواد معدنی کلینوپیروکسن و فلدسپات پلاژیوکلاز غنی از کلسیم تشکیل شده است. این سنگ کاربردهای متعددی مانند ساخت نشانگرهای قبرستان، سنگ های تاریخی، به عنوان مواد خرد شده برای ساخت و ساز و چندین مورد دیگر دارد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
این سنگ گاهی اوقات «گرانیت سیاه» نیز نامیده می شود، زیرا دانه های درشت سیاه رنگ دارد. این سنگ همچنین می تواند خاکستری یا سبز روشن باشد. این سنگ آتشفشانی به عنوان سنگ خرد شده برای تهیه سنگدانه های بتنی، مواد پایه جاده ای و سنگ های مورد نیاز راه آهن استفاده می شود. مقادیر کمی از این سنگ به صورت کاشی برش داده می شود و برای نما استفاده می شود.
این سنگ در زمین، ماه، مریخ و بسیاری از سیارک های بزرگ دیگر نیز یافت می شوند. واژه گابرو، برگرفته از نام شهری در منطقه توسکانی ایتالیا است که توسط زمین شناس آلمانی کریستین لئوپولد فون بوخ بر این سنگ گذاشته شده است.
گابرو یک سنگ آذرین پلوتونیک است. سنگهای آذرین سنگ هایی هستند که از انجماد مواد مذاب بوجود می آیند. دو نوع اصلی سنگ آذرین وجود دارد. یکی سنگ آذرین نفوذی یا پلوتونی است که در زیر سطح زمین شکل می گیرد. نوع دیگر، سنگ آذرین برون زا است که در سطح زمین یا بالای آن جامد می شود. گاهی سنگ گابرو حاوی فلزات کمیابی نیز است. گابروهای حاوی ماده معدنی ایلمنیت برای به دست آوردن تیتانیوم استخراج می شوند. برخی گابروهای دیگر برای به دست آوردن نیکل، کروم یا پلاتین استخراج می شوند. فلزات ذکر شده کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارند.
این سنگ از نظر ترکیب معادل سنگ بازالت است. اگر درصد ارتوپیروکسن در این سنگ بیشتر از کلینوپیروکسن باشد، گابرو نوریت نامیده می شود. اگر ماگمای ناشی از آن با سیلیس بیش از حد اشباع شده باشد، کوارتز گابرو نامیده می شود. اگر ماگما حاوی مقدار کمی سیلیس باشد، گابرو اشباع نامیده می شود.
این سنگ عمدتا از فلدسپات پلاژیوکلاز غنی از کلسیم (معمولا لابرادوریت) و کلینوپیروکسن (اوژیت) تشکیل شده است. مقدار کمی الیوین و ارتوپیروکسن نیز ممکن است در محتوای این سنگ نیز وجود داشته باشد. این ترکیبات معدنی معمولا به آن رنگ مشکی تا سبز تیره می دهند. مقدار کمی دانه های معدنی رنگ روشن نیز ممکن است وجود داشته باشد. برخلاف بسیاری از سنگ های آذرین دیگر معمولا حاوی کوارتز بسیار کمی است.
رنگ این سنگ به بافت آن و محیطی که سنگ در آن یافت می شود بستگی دارد. این یک ویژگی قابل اعتماد نیست زیرا ممکن است در داخل سنگ نیز تغییر کند. لایه فوقانی پوسته اقیانوسی سنگ بازالت است، اما سنگ های عمیق تر پوسته اقیانوسی از گابرو تشکیل شده است.
این سنگ هنگامی ظاهر می شود که پلوتون های عمیق به عنوان اتاقک های ماگما تغذیه کننده فوران های سنگ بازالت عمل کرده و متبلور می شوند و بیشتر در زیر زمین و نزدیک آتشفشان ها و در پوسته اقیانوسی و در نزدیکی مراکز گسترش میانی خط الراس یافت می شود.
مقادیر زیادی از این سنگ را می توان در زیر سنگ های بازالت وسیع سیلابی رودخانه کلمبیا در واشنگتن، اورگن و تله های دکن هند یافت . استفاده از این سنگ، به ویژه هنگامی که به رنگ مشکی درخشان و براق صیقل داده می شود، برای ساخت نشانگرهای قبرستان، میزهای آشپزخانه، کاشی کاری کف، روکش سنگ و سایر محصولات سنگی از این قبیل استفاده می شود.
گابرو در برابر هوازدگی، فرسودگی و خراش بسیار مقاوم است و همین ویژگی آن را به سنگی بسیار مطلوب تبدیل می کند. زیرا در مقایسه با سایر انواع سنگ های مورد استفاده برای محصولات مشابه، به کمترین میزان نگهداری نیاز دارد.
در صنعت سنگ تجاری گرانیت سیاه نامی است که برای گابرو استفاده می شود. گرانیت سیاه برای محصولاتی مانند سنگ فرش و سایر محصولات استفاده می شود.
استفاده معمول از گابرو به عنوان سنگ خرد شده یا سنگدانه است و به عنوان مواد اولیه برای ساخت محصولات ساختمانی، راه سازی و هرجای دیگری که سنگ خرد شده به عنوان پر کننده مورد نیاز است، استفاده می شود. این سنگ همچنین ممکن است حاوی مقادیر بسیار کمی از فلزات کمیاب معدنی مانند ایلمنیت، نیکل، کروم یا پلاتین باشد. گاهی سنگ های گابرو ممکن است حاوی کبالت، طلا یا نقره نیز باشند. اما مقدار آن بستگی به مواد معدنی دارد که هر رسوب را تشکیل داده است.
این سنگ در پوسته اقیانوسی به وفور یافت می شود و می تواند به عنوان یک نفوذ گسترده با تبلور پیروکسن و پلاژیوکلاز، یا به عنوان فلدسپات پلاژیوکلاز متناوب و لایه کلینوپیروکسن تیره ایجاد شود. این سنگ در بسیاری از نقاط روی زمین مانند هند، آلمان، آلاسکا، آفریقای جنوبی، گرینلند، ترکیه، ایتالیا، یونان و بسیاری دیگر از نقاط جهان یافت می شود. اگر ترکیبات الیوین در این سنگ وجود داشته باشد، لایه های تیره الیوین را نیز نشان می دهد.
اغلب گفته می شود که پوسته اقیانوسی زمین از سنگ بازالت تشکیل شده است. کلمه بازالت به این دلیل استفاده می شود، چون سنگ های پوسته اقیانوسی دارای ترکیباتی همچون سنگ بازالت ها هستند. با این حال، تنها یک روکش سطحی نازک از پوسته اقیانوسی از سنگ بازالت تشکیل شده است.
سنگ های عمیق تر پوسته اقیانوسی عموما گابرو دانه درشت تر هستند. سنگ بازالت در سطح پوسته بوجود می آید، زیرا سنگ های آنجا به سرعت سرد می شوند. در عمق بیشتر سرعت خنک شدن، کندتر است و کریستال های بزرگ زمان بیشتری برای توسعه دارند.
در قاره ها، این سنگ ها را می توان در جریان های گدازه ضخیم با ترکیب بازالتی یافت. در مناطقی که سرد شدن به کندی صورت می گیرد کریستال های بزرگ تشکیل می شوند.
گابرو نوعی سنگ آذرین نفوذی است که در اعماق زیر پوسته زمین شکل می گیرد، در حالی که سنگ بازالت نوعی سنگ آذرین برون زا است و در سطح پوسته زمین یا نزدیک آن شکل می گیرد. گابرو دانه درشت است، در حالی که بازالت دانه ریز است. گابرو معمولا رنگ سبز دارد، اما سنگ بازالت خاکستری تا سیاه است.
درنتیجه تفاوت اصلی بین سنگ های گابرو و بازالت این است که گابرو در عمق زیر سطح زمین شکل می گیرد، در حالی که سنگ بازالت در سطح کره زمین یا بسیار نزدیک به آن شکل می گیرد.
این سنگ دانه درشت هستند و اندازه بلورهای آنها ۱ میلی متر یا بیشتر است. این سنگ های متراکم مایل به سبز یا سبز تیره رنگ هستند. این سنگ ها دارای چگالی بالا و مقاومت الکتریکی پایینی هستند. آنها سطوح کمی از عناصر رادیواکتیو مانند پتاسیم، توریم دارند.
در بعضی صنایع به قطعات کوچک بریده می شود و جلا داده می شود و در صنعت سنگ های نما به دلیل داشتن درخشندگی مشکی بسیار زیبا به عنوان گرانیت سیاه فروخته می شود.
از آنها به عنوان دفاع دریایی نیز استفاده می شود. از این سنگ ها به دلیل مقاومت بالا برای جلوگیری از رسیدن جزر و مد به جاده ها در سواحل دریا استفاده می شود.
اعتقاد بر این است که این سنگ به عنوان گوهر خلق و خو را آرام می کند، ارتباط عالی با درون انسان برقرار می کند و انرژی چشم سوم را افزایش می دهد. این سنگ به فرد در یافتن انسداد های انرژی در بدن خود بسیار کمک می کند.
همچنین برای درمان گرگرفتگی، تورم و عفونت سلولی، اختلالات سیستم ایمنی بدن، کبودی و پیچ خوردگی قسمت های مختلف بدن بسیار مفید است. همچنین اعتقاد بر این است که استفاده از آن به صورت گوهر بدن را تصفیه می کند و تعادل قلیائیت بدن را به دلیل داشتن مگنتیت برای بدن فراهم می کند. قیمت سنگ گابرو برای استفاده به عنوان گوهر با قیمت آن برای کاربردهای ساختمانی متفاوت است.